اجزای تشکیل دهنده
غربیلک فرمان : غربیلک فرمان یکی از سادهترین اجزای فرمان است که نیروی دست راننده را به میل فرمان انتقال میدهد. البته گشتاور وظیفه افزایش گشتاور را نیز به عهده دارد. هرچه قطر غربیلک فرمان بیشتر باشد، گشتاور اعمال شده نیز بیشتر میشود. فرمان خودرو در طول زمان تغییرات بسیار زیادی داشته و غربیلکهای جدید قابلیت تغییر ارتفاع و زاویه را دارند.
میل فرمان : میل فرمان به عنوان پل ارتباطی بین غربیلک و جعبه فرمان عمل میکند و چرخش غربیلک را به این قطعه انتقال میدهد. این میل که شکل خرطومی دارد، انعطاف پذیر است و این امر سبب افزایش ایمنی راننده در هنگام تصادف میشود.
جعبه فرمان: یکی از مهمترین قطعات سیستم فرمان است که وظیفه افزایش گشتاور، تبدیل حرکت دورانی به خطی و تغییر صفحه دوران غربیلک به صفحه مکانیزم را به عهده دارد. جعبه فرمان انواع و اقسام مختلفی دارد که بسته به نوع آن کیفیت عملکرد متفاوتی از خود نشان میدهند.
بازوی پیتمن : در انتهای شفت خروجی جعبه فرمان یک هزار خاری وجود دارد که بازوی پیتمن روی آن نصب میشود. با دوران شفت خروجی، این بازو حرکت دورانی را به حرکت زاویهای تبدیل میکند. انتهای این بازو با یک سیبک به میله درگ متصل است.
میله درگ : این میله مانند یک اهرم بین بازوی پیتمن و شغال دست ارتباط برقرار میکند. نقطه اتصال هر دو سر میله درگ، سیبک است.
شغال دست :علت نام گذاری این قطعه به دلیل شکل ظاهری آن است. شغال دست یا Steering Arm یک اهرم خمیده است که نیرو را به سگ دست منتقل میکند. با حرکت شغال دست، سگدست شروع به چرخیدن میکند و در نتیجه چرخها تغییر جهت میدهند.
سگ دست : سگدست یک قطعه U شکل است که با یک پین بزرگ به محور وصل شده است و قابلیت گردش دارد. با چرخاندن فرمان، شغال دست شروع به حرکت میکند و در نتیجه آن سگدست میچرخد که چرخش چرخها را به همراه دارد.
انواع جعبه فرمان
۱- جعبه فرمان مکانیکی:امروزه این نوع مدل بسیار کم مورد استفاده قرار میگیرد و بسیاری از آنها به سیستم نیروی کمکی تجهیز میشود. برخی از این هاا به کلی فراموش شدهاند. و مدل مکانیکی آن اجزای متفاوتی دارد و تنها در پوسته جعبه با یکدیگر مشترک هستند. انواع مکانیکی آن عبارتند از :
- حلزونی انگشتی
- حلزونی با دنده تاج خروسی
- حلزونی غلتکی
- چرخدنده شانهای
۲- جعبه فرمان با نیروی کمکی : این مدل از راننده نیروی زیادی برای به حرکت درآورن غربیلک فرمان نمیگیرد بلکه نیروی الکتریکی در جعبه فرمان به کمک راننده میآید. نرمی این سیستم هنگام پارک خودرو و گرفتن فرمان مشخص میشود. و انواع آن عبارتند از :
- جعبه فرمان هیدرولیکی
- جعبه فرمان الکتروهیدرولیکی
هیدرولیکی : این مدل ساختاری شبیه به مدل مکانیکی دنده شانهای دارد و از یک فشار هیدرولیکی برای به حرکت درآمدن دنده شانهای کمک میگیرد تا راننده نیروی کمتری به غربیلک فرمان وارد کند. این جعبه فرمان از اجزای زیر تشکیل شده است:
- پمپ هیدرولیکی
- شیر هیدرولیکی
- تسمه هیدرولیک
- جک هیدرولیک
- لولههای رفت و برگشت روغن
- مخزن روغن
مزایای هیدرولیکی
- افزایش پایداری خودرو
- کاهش لرزش فرمان
- کاهش حساسیت فرمان در سرعتهای بالا
- کاهش نیروی دست راننده برای حرکت فرمان
معایب هیدرولیکی
- قیمت بالا
- قیمت بالای تعمیر و نگه داری
- استهلاک بالا
- نیاز به گشتاور بالا
- افزایش مصرف سوخت
- افزایش گشتاور و کاهش حرکت چرخشی و جابهجایی دَوَرانی دست راننده
- تغییر صفحه دَوَران غربیلک فرمان به صفحه مکانیکی فرمان
- تبدیل حرکت چرخشی و دَوَرانی غربیلک به حرکت خطی اهرمبندی فرمان