پلوس چیست و نشانه های خرابی آن چه هستند

بیشتر وسایل نقلیه دارای پلوس یا axle shaft هستند . این قطعه نیروی موتور و گیربکس را به چرخ ها منتقل می کند. در ادامه این مقاله به ماهیت ، عملکرد ، ساختار ، علل خرابی ، نشانه های خرابی پلوسها  و چگونگی برطرف کردنشان خواهیم پرداخت.

پلوس چیست ؟

شافت طولی  که از جلو به عقب در حال فعالیت است ، “شافت محرک” و  شافت عرضی ( از دیفرانسیل به چرخ را ) “شافت محور یا پلوس می نامند.

وسایل نقلیه دیفرانسیل جلو دارای دو پلوس هستند ، در حالی که وسایل نقلیه چهار چرخ محرک ممکن است دارای دو پلوس و چهار شافت محوری باشند. پلوسهای کوتاه به طور معمول از جنس فولاد جامد هستند ، در حالی که شافت های محرک طولانی تر معمولاً از فولاد لوله ای ، آلومینیوم یا فیبر کربن هستند تا وزن را کاهش دهند.

نحوه عملکرد axle shaft ها در خودرو های قدیمی و جدید متفاوت است . این قطعه در اتومبیل های قدیمی عمل انتقال نیرو را با استفاده از تعداد زیادی ساچمه انجام می دهد. در اتومبیل های جدید انتقال نیرو توسط یک سه شاخه انجام می شود.

ساختمان و اجزا axle shaft

• سرپلوس

قطعه ای است که پلوس را به چرخ ها متصل کرده و نقش اصلی و مهم را در انتقال نیرو و سیستم تعلیق خودرو بر عهده دارد. در انتهای پلوس قسمتی که چرخ ها به پلوس متصل می‌گردد؛ باید متحرک باشد تا موقع عبور در پیچ و خم‌های جاده و هنگام دور زدن و پیچیدن خودرو نرم کار کند تا شکسته نشود و سرپلوس است که این حرکت پیچشی و چرخش را انجام می‌دهد.

• گردگیر

قطعه ای قیف مانند است و همانطور که از اسم آن پیداست، گردگیر قسمتی است که وظیفه اش محافظت از قطعات داخلی در برابر گرد و خاک موجود در هواست و شامل قطعاتی می‌شود که روغن کاری شده اند.

چون پلوس از قطعاتی است که از درون محفظه ی موتور و گیربکس بیرون است، از این قطعه ی لاستیکی برای حفاظت آن در برابر گرد و خاک استفاده می‌شود، که با بست های مخصوص در جای خود بسته و محکم می گردد.

• مشعلی

قطعه ای است که در انتهای گیربکس قرار گرفته و با اتصال به سه شاخه ی پلوس که داخل قسمت داخلی گیربکس قرار می‌گیرد به axle shaft متصل می‌شود. نشانه های خرابی مشعلی شامل موارد زیر است :

• لرزش خودرو در هنگام حرکت
• گیربکس خودرو در حالت خلاصی ، دارای صداهای زیادی باشد
• جا نرفتن دنده
• صدای سایش

• سه شاخه

سه‌شاخه پلوس در محل اتصال میله Axle Shaft با مشعلی به کار گرفته می‌شود. خرابی این قطعه، منجر به ضربه‌های متوالی به موتور و در نتیجه آسیب‌دیدن دسته‌موتورهای خودرو می‌شود.

• میل پلوس

پلوس خلاص کن چیست ؟

این قطعه برای اتومبیل های شاسی بلند و suv ها است که برای اینکه محور جلو همیشه درگیر نباشد، روی آن پلوس خلاص‌کن قرار می‌دهند و این کار چندین مزیت دارد. در یک خودرو که از نوع چهار چرخ نیست، وقتی خودرو در حال حرکت است، چرخش تایر‌های محور جلو باعث چرخیدن پلوس‌ها شده و این حرکت دورانی به درون هوزینگ دیفرانسیل منتقل می‌شود.

در نتیجه کرانویل شروع به چرخش کرده و پینیون را می‌چرخاند. چرخش پینیون باعث می‌شود تا گاردان جلو که به آن متصل است، همیشه در حال کار باشد. این درگیری دائم در قطعات محور جلو باعث می‌شود تا همیشه نیاز به مراقبت و سرویس و کنترل واسکازین دیفرانسیل جلو باشد و گریس‌کاری گاردان جلو همیشه انجام شود که در ناحیه چهار‌شاخ‌ها مشکلی پیش نیاید.

اما وقتی پلوس خلاص‌کن ‌روی محور جلو نصب می‌شود، انتقال حرکت از تایر‌ها به پلوس قطع شده و در نتیجه تمام قسمت‌های بعدی یعنی کرانویل، پینیون، چهار‌شاخ‌ها و گاردان در زمانی که لازم نیست، حرکتی ندارند. پلوس خلاص‌کن دارای یک چرخ‌دنده است.

نشانه های خرابی پلوس

1. یکی از واضح ترین و مهمترین نشانه خرابی پلوسها ، شنیدن صدای تق تق  در هنگام دور زدن و چرخیدن  می باشد که نشان دهنده خرابی سرپلوس است. برای اطمینان از خرابی یا سلامت سرپلوس ها ، کافی است فرمان را به یک طرف چرخانده و دور بزنید ، اگر صدای تق تق آمد ، قسمتی که فرمان به سمت آن چرخیده دچار خرابی سرپلوس شده است. درصورتی که به هرطرف چرخاندید و صدای تق تق را شنیدید ، سرپلوس دو سمت خودرو خراب شده است.
2. یکی دیگر از نشانه های خرابی پلوس ، لرزش اتاق و دنده خودرو در هنگام حرکت با سرعت بالاست. در این حالت لازم است اقدام به بررسی این قطعات نمایید.
3. اگر در زمان فشردن پا بر روی پدال گاز ، یا برداشتن پا از روی آن ، صدای تقه شنیدید ، لازم است بدانید که پلوس های شما آسیب دیده اند.

دلایل خرابی پلوس

1. روشن کردن اتومبیل با هل دادن ، منجر به خرابی خواهد شد.
2. بکس کردن وسیله نقلیه ای که از اتومبیل شما وزن بیشتری دارد.
3. پارگی و آسیب دیدن گردگیر. در صورت بروز این حالت ، گرد و غبار و ذرات معلق در هوا وارد محفظه پلوس شده و منجر به خرابی سرپلوس یا مشعلی می شود. علاوه بر این مشکل پارگی گردگیر ، سبب نشتی روغن از قطعات خواهد شد.
4. انتخاب دنده نادرست و رانندگی اشتباه سبب وارد شدن فشار به دیفرانسیل و axle shaft می شود و در نهایت منجر به خرابی این قطعه خواهد شد.
5.  ترمز‌های ناگهانی یا استفاده نابه‌جا از ترمزدستی، سبب فرسایش پلوس و درنتیجه، ازکارافتادگی آن می‌شود.
6. رها کردن ناگهانی کلاچ
7. بی دقتی و عدم تعویض صحیح پلوس
8. عدم بررسی و چک کردن منظم اتصالات پلوسها

عیب یابی و رفع مشکل

وقتی اتومبیل در حال حرکت است :

در حالتی که  صدایی از موتور، پلوس، فرمان و… شنیده شود، برای شروع بررسی اتومبیل ، ابتدا  باید آن را در یک سطح صاف با سرعت متوسط و گاهی همراه با شتاب و یا پیچیدن رانده و به موارد زیر دقت نمایید :

• در صورتی که  هنگام دور زدن صدای کلیک (چک چک) به گوش برسد احتمال خرابی مفصل بیرونی وجود دارد.
• اگر هنگام دور زدن در دنده معکوس صدا بیشتر شود ، مفصل بیرونی باید تعویض گردد.
• اگر هنگام شتاب و یا حرکت از حالت توقف صدای تق تق شنیده شود احتمال دارد که علت آن  لق بودن  مفصل داخلی یا بیرونی، و یا لقی زیاد دنده های دیفرانسیل یا جعبه دنده می باشد.
• اگر با افزایش سرعت، ارتعاشات بیشتر شود به احتمال زیاد ناشی از بالانس نبودن تایر یا چرخ و یا خمیدگی یکی از نیم پلوس‌ها و یا افتادن وزنه ارتعاش گیر روی پلوس است.
• در خودروی دیفرانسیل عقب ، عوامل خرابی می‌تواند نشتی روغن از بلبرینگ چرخ، ایجاد صدا، بریدن پلوس و از حرکت افتادن خودرو باشد.

وقتی اتومبیل متوقف است :

• سالم بودن گردگیرها را بررسی نمایید . اگر گردگیرها پاره شده باشند، در اثر خروج گریس و نفوذ گرد و خاک و رطوبت، با چند ساعت رانندگی مفصل‌ها آسیب دیده و خراب می‌شوند. حالت پوسیدگی گردگیر نشانه گریس نامناسب و یا حرارت زیاد است.
• لقی میل پلوس و جعبه دنده بررسی شود. در صورت وجود لقی باید بررسی شود که عامل لقی سایش هوزینگ و یا سایش سرپلوس می باشد و قطعه معیوب تعویض شود.
• مطمئن شوید همه بست های گردگیرها سفت بسته شده‌اند. نشت گریس را بررسی کنید. اگر گردگیری شل است آن را کمی عقب بکشید. اگر ظاهر گریس شیری و یا کف آلود باشد نشانه نفوذ آب است. اگر گریس بین انگشتان حالت زبری داشت نشانه نفوذ گردوغبار است.
• در هنگام تعویض میل پلوس و سرپلوس  به ابعادی مانند طول رزوه (محل نصب مهره سر چرخ)، طول خار سمت توپی چرخ و قطر میل پلوس در ناحیه نصب در داخل جعبه دنده (داخل هوزینگ و محل قرارگیری کاسه‌نمد) باید توجه شود.