کاتالیزور قطعه ای است که جز سیستم اگزوز می باشد و در نزدیکی موتور و منیوفیلد خروجی قرار گرفته است . وظیفه کاتالیزور کاهش آلایندگی و تبدیل گاز های مضر خروجی از موتور به گاز های بی ضرر می باشد ، از این رو این قطعه نقش مهم و حیاطی در سیستم خودرو و سلامت محیط زیست را دارا می باشد . در ادامه این مطب شما را با انواع کاتالیزور و نشانه های خرابی کاتالیزور آشنا می کنیم ، پس تا انتها با ما همراه باشید.
کاتالیزور چیست و چگونه عمل می کند ؟
مبدل کاتالیزوری یا کاتالیست قطعه ای فلزی است که در قسمت زیرین خودرو پیچ شده است. این قطعه دارای یک لوله ورودی و خروجی است. لوله ورودی بخارهای داغ را از موتور بیرون می آورد ، در حالی که لوله خروجی بخارها را به بیرون هل می دهد.
هنگامی که گازهای ناشی از موتور به کاتالیزور می وزد ، یک سری واکنش های شیمیایی ایجاد می شود که برای تغییر گازها و تبدیل آنها به گازهایی طراحی شده است که به محیط زیست آسیب نمی رسانند.
کاتالیزور زمانی بهتر عمل می کند که دمای آن بالا باشد ، از این رو کاتالیست را در نزدیکی موتور می بندند.
انواع کاتالیست اگزوز
1) دو طرفه یا دوگانه
مبدل کاتالیزوری دو طرفه (یا “اکسیداسیون”) دارای دو وظیفه همزمان است:
- اکسیداسیون گاز خطرناک مونوکسید کربن به دی اکسید کربن : 2CO + O2 → 2CO
- اکسیداسیون هیدروکربن های هیدروکربن ها (سوخت ناچیز و تا حدی سوزانده شده) به دی اکسید کربن و آب : CXH2X + 2 + [(3x + 1) / 2] O2 → XCO2 + (X + 1) H2O (واکنش احتراق)
این نوع مبدل کاتالیزوری به طور گسترده ای در موتورهای دیزلی برای کاهش انتشار هیدروکربن و کربن مونوکسید استفاده می شود. کاتالیست دوگانه همچنین در موتورهای بنزینی در خودروهای آمریکایی و کانادا در سال 1981 مورد استفاده قرار گرفتند اما به دلیل عدم توانایی این نوع کاتالیست در کنترل اکسید نیتروژن ،با مبدل های سه طرفه یا سه گانه جایگزین شدند.
2) کاتالیزور سه گانه
یک کاتالیزور سه گانه آلاینده های گازهای خروجی هیدروکربن ها (HC) و مونوکسید کربن (CO) را اکسید می کند و اکسیدهای نیتروژن (NOx) را به اجزای بی ضرر آب (H2O) ، نیتروژن (N2) و دی اکسید کربن (CO2) تبدیل می کند.
مبدل کاتالیزوری سه گانه دارای سه وظیفه همزمان است:
- کاهش اکسیدهای نیتروژن به نیتروژن و اکسیژن: 2NOx → xO2 + N2
- اکسیداسیون مونوکسید کربن به دی اکسید کربن: 2CO + O2 → 2CO2
- اکسیداسیون هیدروکربنهای نسوز (HC) به دی اکسید کربن و آب: CxH2x+2+[(3x+1)/2] O2 → xCO2+(x+1) H2O.
نشانه های خرابی کاتالیزور یا کاتالیست
رانندگی با مبدل کاتالیزور بد همیشه واضح نیست. مراقب این علائم باشید تا علائم مبدل کاتالیزوری تشخیص داده نشوند و هزینه زیادی در تعمیرات شما بپردازند.
فکر می کنید وسیله نقلیه شما مبدل کاتالیزوری بدی دارد؟
از آنجایی که نشانه های خرابی کاتالیزور به اندازه داغ شدن بیش از حد موتور یا ساییدگی لاستیک واضح نیست ، ممکن است با یک مبدل کاتالیزور بد رانندگی کنید و از خرابی مطلع نباشید و خرابی های جبران نا پذیری را ایجاد کنید .
ما در ادامه چندین نشانه را برایتان قرار می دهیم ، در صورت مشاهده این موارد کاتالیزور خود را بررسی نمایید :
روشن شدن چراغ چک
_روشن شدن چراغ چک موتور
اگرچه چراغ روشن موتور روشن می تواند به معنی مشکلات متعددی باشد و لازم است یک مکانیک حرفه ای تشخیص دهد ، یکی از این مسائل ممکن است مبدل کاتالیزور خراب باشد.
موتورهای جدیدتر دارای سنسورهای اکسیژن و نسبت هوا/سوخت برای اندازه گیری کارایی کاتالیزور هستند. با نظارت بر میزان گاز در اگزوز ، ایسیو اتومبیل شما متوجه می شود که کاتالیست به درستی کار نمی کند و به شما هشدار می دهد.
_سر و صدا ناهنجار موتور
اگر از سوخت فوق غنی استفاده می کنید ، احتمال خرابی و فرسودگی شبکه زنبوری شکل درون کاتالیزور شما بیشتر خواهد شد.
هنگامی که این اتفاق می افتد ، قطعات از هم جدا می شوند و شروع به تکان خوردن میکنند. این را به ویژه هنگامی که برای اولین بار ماشین خود را روشن می کنید متوجه خواهید شد.
