سقف خودرو بخشی از خودرو است که در قسمت بالایی کابین سرنشین قرارگرفته و از سرنشینان در مقابل نور، باد، باران و … محافظت می‌کند. همزمان با پیشرفت و تحول در فناوری‌های گوناگون، صنعت خودرو نیز دچار تحولات گسترده‌ای شده که سقف اتومبیل‌ها نیز درگیر این تحولات شده‌اند.
ازاین‌رو کارخانه‌های گوناگون اتومبیل‌سازی همگام با تکنولوژی روز دنیا سعی دارند تا تغییرات مختلفی را بر روی سقف خودروها ایجاد کنند. در این مقاله سعی بر معرفی و بررسی انواع سقف خودروها و همچنین تعمیر و تعویض آنها بپردازیم.
انواع سقف خودرو
الف) سقف‌های تاشو:
یکی از مواردی که لذت رانندگی و سواری خودروها را دوچندان خواهد کرد، قابلیت سقف‌های تا شونده در خودروها است. خودروهایی که از این ویژگی بهره‌مند هستند در زمان رانندگی هوای آزاد را به داخل اتاق خودرو هدایت کرده و لذت سواری را دوچندان می‌کنند. خودروهایی با سقف جمع‌شونده (کانورتیبل) یا کابریو که در ایران معمولاً بانام خودروهای کروکی شناخته می‌شوند در کنار اینکه جزء کلاس استاندارد خودروها می‌باشند، سقف آنها نیز قابلیت جمع شدن و باز شدن مجدد را دارد. سقف این دسته از ماشین‌ها عموماً از جنس پارچه یا فلز می‌باشد. جنس پارچه بکار رفته به‌طورکلی بیشتر در مناطقی استفاده می‌شود که دور از خط استوا قرار داشته و به دلیل سبکی و حجم کمتر، مقاومت کمتری در مقابل تابش نور آفتاب دارند.
در حالت کلی، سقف‌های تا شونده بکار رفته در خودروهای امروزی در سه مدل گوناگون ساخته می‌شوند:
1- سقف‌های پارچه‌ای: این نوع سقف از قدیمی‌ترین سقف‌های تا شونده به‌حساب می‌آید. این سقف‌ها در ابتدا، به‌صورت دستی و توسط یک اهرم مجزا باز بسته می‌شدند. باگذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی بکار رفته در این سقف ها، این امر به‌واسطه یک سوئیچ تعبیه‌شده در خودرو انجام می‌گرفت. این سقف‌ها پیچیدگی بخصوصی نداشته و با توجه به وزن بسیارکمی که دارند، به افزایش شتاب خودرو نیز کمک می‌کنند.
امروزه جهت تولید این سقف‌ها از چندلایه پارچه و چرم استفاده می‌شود تا مقاومت آنها در برابر مواد گوناگونی چون جامدات و مایعات و همچنین صدای بیرون از اتاق خودرو افزایش یابد. این سقف‌ها تا حدودی شبیه به نمونه‌های فلزی بوده و با پیدایش تکنولوژی تولید سقف‌های تاشو فلزی، این مدل از سقف‌های تاشو تا حدودی منسوخ شدند. اما بااین‌وجود، با توجه به ویژگی‌های بارزی چون وزن کم و جاگیری بسیار کمتر آنها نسبت به نمونه‌های فلزی، کماکان این دسته از سقف‌های تاشو توسط برخی خودروسازان دنیا و در مدل‌هایی چون مرسدس بنز کلاس اس و کلاس سی کانوِرتیبل، فِراری اف 430 اِسپایدر و جگوار تایپ اف کانوِرتیبل مورداستفاده قرار می‌گیرد.
2- سقف‌های فلزی: این دسته از سقف‌های تاشو شباهت‌های فراوانی به مدل سقف‌های ثابت دارند با این تفاوت که همچون نمونه قبلی (پارچه‌ای) به‌عقب جمع شده و در صندوق خودرو قرار می‌گیرد و قابلیت این را دارد که در زمان موردنیاز مجدداً بازشده و مورداستفاده قرار بگیرد.
لازم به ذکر است که این سقف‌ها در مقایسه با سقف‌های تاشو پارچه‌ای از وزن بیشتری برخوردار بوده و علاوه بر این فضای بیشتری را نیز اشغال می‌کنند. اما جدا از این نکته منفی، این سقف‌ها استحکام بیشتری در برابر ضربات وارده به سقف دارند. همچنین این سقف‌ها در برابر جریان هوا مقاومت کمتری داشته و به‌نوعی عایق بهتری در مقابل عوامل محیطی به‌حساب می‌آیند. ازاین‌رو اکثر خودروسازانی که تمایل به طراحی سقف‌های تا شونده دارند، امروزه از این مدل از سقف‌های تا شونده استفاده می‌کنند. از نمونه‌های برجسته خودروهایی که به این سیستم مجهز هستند می‌توان به مرسدس بنز کلاس اس ال، بام و زد4 و سری ۴ کانوِرتیبل و فِراری ۴۵۸ اسپایدر اشاره کرد.
3- تارگا: سقف‌های تارگا دقیقاً جزو رده‌بندی سقف‌های تاشو یا کانورتیبل به‌حساب نمی‌آیند.
به‌نوعی این سقف‌ها چیزی بین سقف‌های ثابت و تاشو هستند. مزیت قابل‌توجهی که این نوع از سقف‌ها دارند این است که با استفاده از این نوع سقف، استحکام شاسی خودرو به میزان قابل‌توجهی حفظ‌شده و حذف سقف به میزان خیلی کمی عملکرد خودرو را تحت تأثیر قرار می‌دهد. عملکرد این‌گونه از سقف‌ها به این شکل است که شیشه عقب خودرو جابجا شده و بخش میانی سقف به داخل صندوق‌عقب می‌رود و پس‌ازآن صندوق بسته‌شده و شیشه عقب به حالت اولیه خود و در جای اولیه خود برمی‌گردد. خودروهایی که در سقف آنها از این تکنولوژی استفاده‌شده است در رده‌بندی خودروهای خاص قرار می‌گیرند. مدل‌هایی چون پورشه ۹۱۱، شورولت کوروِت سی6 و سی7 و مزدا ام ایکس 5، ازجمله این خودروهای بخصوص هستند.
اما صحبت اصلی در این خصوص این است که اساساً سقف‌های تاشو یا جمع‌شونده ماشین‌ها، چگونه کار می‌کنند؟ نکته‌ای که قابل باید به آن توجه کرد این است که سقف‌های تاشونده جدا از جذابیت ظاهری که دارند، از پیچیدگی‌های مهندسی بسیاری نیز برخوردار هستند که در ذیل به آنها اشاره خواهیم کرد.
ساختار سقف‌های تا شونده
در حقیقت، علت وجود سقف در خودرو تأمین امنیت سرنشینان و همچنین استحکام بیشتر شاسی خودرو است. در حالت عادی، سقف خودرو از پیچش و خم شدن خودرو جلوگیری خواهد کرد. در اصل خودروی بدون سقف سازه‌ای است همچون پل معلقی بدون کابل. در طراحی خودروهای بدون سقف به این نکته در نظر گرفته می‌شود. که اگر خودرو ازلحاظ ساختار استحکام کافی را نداشته باشد، در حال حرکت پیچ‌وتاب خورده و نتیجتاً فرمان‌پذیری بسیار ضعیفی خواهد داشت. جهت حل این مشکل، خودروسازان در طراحی یک خودرو با سقف تاشونده، به میزان قابل‌توجهی استحکام بدنه خودرو را افزایش می‌دهند و بدنه را با استفاده از سازه‌های سنگین تقویت می‌کنند که نتیجتاً این امر باعث سنگینی بیشتر خودروهای کانورتیبل نسبت به نمونه‌های استاندارد است.
طراحی آئرودینامیک
اساساً خودروهای کانورتیبل درزمانی که سقف در حالت جمع شده قرار دارد، نسبت به خودروهای عادی خاصیت آئرودینامیکی ضعیف‌تری دارند. طراحی سقفی کشیده عملاً باعث خواهد شد تا هوا با فشار کمی در اطراف خودرو جریان یافته و ضریب درگ کاهش یابد. بااین‌وجود خودروسازان تلاش کرده‌اند تا با رعایت جزئیات مهندسی گوناگون، خودروهایی با سقف تاشو طراحی کنند که در حالتی که سقف بازشده است نیز ازنظر آئرودینامیکی مناسب باشند.
ازجمله خصوصیات مهندسی که در این امر تأثیر بسزایی دارند می‌توان به تعبیه شیشه‌ای در عقب سری‌های صندلی‌های خودرو اشاره کرد. دلیل این طراحی این است که قرارگیری شیشه‌ای کوچک در بخش عقبی خودرو، مسیر نفوذ جریان هوای آشفته را به درون اتاق را سد کرده و نتیجتاً اتاق خودرو سکوت بیشتری را تجربه خواهد کرد. علاوه بر این، خودرو نیز ازلحاظ آئرودینامیکی عملکرد فوق‌العاده بهتری خواهد داشت.
ب) سقف سانروف دار:
سانروف خودروها یک پنل شیشه‌ای متحرک است که به سرنشینان خودرو این امکان را می‌دهد تا با تنظیم آن جریان عبوری هوا و میزان نور داخلی خودرو را تغییر بدهند. سانروف یا سقف شیشه‌ای خودرو، علاوه بر جلوه ظاهری و زیبایی خودرو، جهت تهویه بهتر فضای داخل خودرو و همچنین ورود نور بیشتر به داخل اتاق مورداستفاده قرار می‌گیرد. به‌طور کلی سانروف به دو صورت دستی و برقی در سقف خودروها تعبیه می‌شود. دسته اول فاقد موتور الکتریکی، سیم و قطعات الکترونیکی بوده و عملکرد آن کاملاً به‌صورت دستی انجام می‌شود و نوع الکتریکی نیز توسط کلیدهای کنترل باز و بسته می‌شود.
سانروف ها ممکن است به‌عنوان یکی از تجهیزات اصلی خودرو (OEM) درخط تولید بر روی خودرو نصب گردند و یا برحسب سفارش مشتری و به‌عنوان یک قطعه سفارشی و به‌صورت After Market بر روی خودرو نصب گردند.
اولین بار سانروف در سال ۱۹۳۷ و توسط شرکت Nash Motor دریکی از خودروهای سفارشی این شرکت قرار گرفت. بعدازاین، در سال ۱۹۷۳ شرکت فورد این نوع از سقف را به خط تولید خودروهای خود اضافه کرد. سقف‌های سانروف بر اساس تنوعی که دارند به چند دسته تقسیم‌بندی می‌شوند که در ادامه به بررسی انواع آن خواهیم پرداخت.
انواع سقف‌های سانروف:
سانروف پاپ آپ (Pop-Up):
در این مدل پنل سانروف این قابلیت را دارد تا به‌طور کامل از روی سقف برداشته شود.
سانروف جمع شونده (Folding):
در این مدل سانروف، یک پنل شیشه‌ای بین سقف فلزی خودرو و تزئینات داخلی خودرو که در زیر سقف جای دارند قرار می‌گیرد. ازاین‌رو پنل شیشه‌ای این قابلیت را دارد که کاملاً عقب‌رفته و هوا از بیشترین فضای روی سقف عبور کند.
سانروف پانارومیک (Panoramic):
این مدل از سانروف ها که به‌تازگی به خودروهای مدرن اضافه‌شده‌اند از دو پنل شیشه‌ای بزرگ تشکیل‌شده و این قابلیت رادارند که سرنشینان جلو و عقب خودرو به‌طور جداگانه از آنها استفاده کنند.
سانروف داخلی (In-Built):
این مدل از سانروف ها به‌اصطلاح سانروف هایی هستند که پنل آنها وارد سقف اتومبیل می‌شود. در ابتدا این‌گونه از سانروف‌ها فلزی و همرنگ رنگ بدنه خودرو طراحی می‌شدند. ولی امروزه جنس این‌گونه از سانروف‌ها از جنس شیشه است.
سانروف اسپویلر (Spoiler):
در این نوع از سانروف ها، علاوه بر اینکه پنل شیشه‌ای می‌تواند جهت ورود هوا به داخل خودرو با سقف خودرو زاویه بسازد، همچنین این قابلیت را دارد که به‌طور محدود به‌عقب باز و بسته شود. این سانروف ها برقی بوده و اغلب مناسب خودروهایی با سقف کوچک است.
سقف خودرو در اثر تصادف‌های سنگین دچار آسیب‌دیدگی‌هایی خواهد شد که تعمیر آن نیازمند صافکاری و حتی نیاز به تعویض قطعه دارد.
تعویض سقف خودرو:
سقف خودروها از مواردی هستند که براثر واژگونی خودرو آسیب‌های شدیدی به آنها وارد می‌شود. با توجه به حساسیتی که سقف خودروها دارند، کوچک‌ترین ضربه‌ای می‌تواند آنها را از حالت اصلی خود خارج کند. ازاین‌رو درصورتی‌که ضربه‌ای به سقف خودرو وارد گردد، شکل و زاویه ستون‌ها و شیب سقف تغییر خواهد کرد. تعویض سقف به‌طور کامل از طریق ستون‌های بدنه خودرو امکان‌پذیر خواهد بود. پس از واژگونی خودرو و تعمیرات، پرس‌های موجود در قسمت زیرین نوارهای دور درب‌های خودرو از بین خواهند رفت.
علاوه بر این آسیب‌دیدگی سقف می‌تواند ناشی از سقوط اجسام سنگین بر روی آن نیز باشد. در صورتی که سقف خودروی شما دچار خرابی شود و نیاز به خرید سقف خودرو داشتید، فروشگاه اینترنتی cari4عرضه‌کننده سقف انواع خودروها باکیفیت کالا با بهترین قیمت موجود در بازار و کوتاه‌ترین زمان ارسال کالا به سراسر ایران می‌باشد.
تعمیر سقف خودرو:
درصورتی‌که آسیب وارده به سقف خودرو شدید نبوده و نیازی به تعویض سقف نباشد، می‌توان آن را تعمیر کرد. آنجایی که سقف خودرو نیز همچون ستون‌ها در هندلینگ خودرو نقش بسزایی دارد، باید به‌طور کاملاً تخصصی مورد تعمیر قرار بگیرد. صافکار حرفه‌ای قبل از آغاز فرایند صافکاری سقف، نوع پلتفرم و موادی که در ساخت سقف خودرو به‌کار گرفته‌شده است را موردبررسی قرار می‌دهد تا این قابلیت را داشته باشد که بهترین روش و دستگاه را برای تعمیر سقف بکار ببرد.
اهمیت پلتفرم بکار رفته در سقف جهت تعمیر سقف
به‌طور معمول سقف اتومبیل‌ها فقط از دو لایه آلومینیوم یا فلزهای سبک دیگر ساخته می‌شوند تا وزن خودرو به حداقل خود برسد. مواد استفاده‌شده در ساخت سقف خودروها نیز از نوع سبک بوده که باعث می‌شود تا ساختار سقف خودروها این قابلیت را نداشته باشند تا در برابر ضربات و فشارها مقاومت کافی را از خود نشان دهند. ازاین‌رو براثر ضربات و یا فشارهای سنگین دچار فرورفتگی یا به‌اصطلاح قری می‌شوند. زمانی که بدنه خودرو دچار فرورفتگی شود، صافکار موظف است تا با ضربات مکرر و متناوب چکش نسبت به رفع این فرورفتگی‌ها اقدام کند. به‌طور کلی صافکاری حرفه‌ای است که این توانایی را داشته باشد تا قطعه آسیب‌دیده را به‌طور کامل و بدون مشکل صافکاری کند.
علاوه بر این صافکاری سقف خودروها متناسب با نوع موادی که در ساخت آن استفاده‌شده است متفاوت خواهد بود. درگذشته از فولاد جهت ساخت سقف خودروها استفاده می‌شد و زمانی که موضوع وزن خودرو مطرح گردید آلومینیوم و فیبر کربن جایگزین فولاد شدند. روش صافکاری برای هرکدام از این مواد متفاوت است و صافکار قبل از شروع فرایند صافکاری باید دقیقاً از موادی که در ساخت سقف بکار رفته است اطلاع پیدا کند.
رفع تگرگ خوردگی سقف:
اگر خودرو در زیر بارش تگرگ قرار بگیرد، به‌احتمال‌زیاد دچار فرورفتگی در بدنه خواهد شد. تعمیر نقاط آسیب‌دیده در اثر تگرگ با روش‌های مدرن، بسیار سریع‌تر و ارزان‌تر از روش‌های اولیه بوده و به‌هیچ‌عنوان پس از رفع تگرگ خوردگی قابل‌تشخیص نخواهند بود.
ترمیم آفتاب‌سوختگی رنگ سقف خودرو:
نور خورشید می‌تواند صدمات زیادی را به رنگ بدنه و بخصوص سقف خودرو وارد کند. برای رفع این مشکل می‌توان از مواد و وسایلی چون رابینگ کامپاند (پولیش سخت)، بافر یا دستگاه پولیش و دستمال میکرو فیبر استفاده کرد.
